Chu Đông Phong -- Trong hợp tuyển mới nhất có tựa “Finding Masculinity: Female to Male Transition in Adulthood”, một tác phẩm tập hợp những trải nghiệm đa dạng trong đời thật của người chuyển giới nam, cây viết chuyển giới Nick Krieger đã chia sẻ hành trình thay đổi của chính bản thân anh. Câu chuyện là tự tác từ chiều sâu cảm xúc và cảm nhận cá nhân đối với việc anh không nhận ra mình là người chuyển giới từ lúc nhỏ như hình mẫu vẫn thường thấy.
Thường thì, tôi hay nghe phong thanh rằng ai đó mà tôi quen biết đang trong giai đoạn chuyển đổi từ những tin lan truyền trong cộng đồng người queer hoặc trực tiếp từ bạn của mình. Và dù có quen người đó hay không, tôi vẫn cảm thấy nhẹ nhõm, nét cười tuy lo lắng nhưng vẫn thấy một cảm giác nhẹ nhàng len lỏi trong tim mình. Hành trình khám phá và chấp nhận con người thật của mỗi người có thể kéo dài hàng năm trời, rồi bản lĩnh kiên cường dám đương đầu với rủi ro trong suốt ngần ấy thời gian, và thực tế nó còn lâu hơn thế. Tôi cho rằng ở giây phút mà một người chuyển giới cất bước đầu tiên trong hành trình của mình thì đó đã là một sự tưởng thưởng lớn cho chính họ.
Từ trải nghiệm cá nhân, tôi biết con đường mà người chuyển giới hay một người không khớp với giới tính sinh học của họ (gender-nonconfirming) phải đi là vô cùng khó khăn bởi sự phản đối đến từ bạn bè, gia đình mình, những chướng ngại không mấy dễ chịu đến từ hệ thống y tế, bên cạnh đó cơ hội nghề nghiệp và khả năng thăng tiến trong sự nghiệp luôn bị đe dọa bất cứ lúc nào. Dẫu vậy, đổi lại những gì họ nhận được là vô giá: sự bình thản trong nội tâm, thân thể thư thái, cùng những cơ hội khả tri có thể thay đổi mọi thứ theo chiều hướng tốt hơn kể cả về chất và lượng trong mọi khoảnh khắc sống.
Quay trở lại buổi đầu trong giai đoạn chuyển đổi của mình, tôi đã dành nhiều đêm trắng chỉ để xem các video trên YouTube, lang thang trên mạng đọc bài viết từ các blog hay nghiền ngẫm chồng sách khoa học về Giới tính chất đống ở đầu giường. Hiểu được các khía cạnh đa diện trong nhận dạng của những người chuyển giới đã mở ra một chân trời vô số khả năng dành cho tôi. Tôi sử dụng ngôn ngữ và chính trải nghiệm của họ như một cách để giúp mình suy tưởng về sự tồn tại của cá nhân - quá trình trầm tư mặc tưởng đó tựa quả cầu disco ở sàn nhảy, vẻ lấp lánh từ các mảnh gương nhỏ được dát trên nó phán chiếu từng phần con người bên trong mình mà tôi đang tìm kiếm.
Tôi thích đọc những câu chuyện như thế. Chúng không chỉ mang đến thông tin thực tiễn mà còn cổ vũ hành động và mời gọi tôi đến với cộng đồng. Nhưng như thế không có nghĩa chỉ có những cảm khái dễ chịu. Những câu chuyện đó còn khởi lên trong tôi nhiều băn khoăn, day dứt về bản thể, một tương lai không mấy tươi sáng hiển hiện trước mắt và khiến tôi tự vấn mình về sự xác tín của những trải nghiệm giới đã từng trải qua khác với những gì đã đọc và được nghe kể về. Nhưng rồi, từ từ tôi khám phá ra rằng thực ra không hề tồn tại một tự thuật duy nhất.
Xuyên suốt cuộc tự vấn chính mình, tôi đã vật lộn với nỗi băn khoăn rằng vì sao từ trước đến nay tôi chưa bao giờ nhận ra mình là một người chuyển giới - thành tố vốn được xem là cốt lõi cho mọi tự thuật của rất nhiều người chuyển giới. Tôi đi qua thời con gái mà không cảm thấy bất cứ đè nén hay áp chế nào của gã trai bên trong mình. Tôi thoải mái nhập vào hội con gái, vô tư lự bên cạnh đám con trai. Nhớ lại thời đó, tôi không thấy mình có mong muốn hay khao khát làm một đứa con trai. Ngay cả bây giờ, tôi cũng không có cảm giác như một người đàn ông. Thay vào đó, hiện tại tôi thấy an nhiên và thanh thản với chính mình, hiện diện và đồng điệu với những người xung quanh.
Tôi thường gộp những biến chuyển về mặt cảm xúc, thể chất, tâm lý và giao tiếp xã hội đến từ thay đổi về diện mạo của mình chung trong một từ ngắn gọn là “Chuyển đổi”. Dẫu vậy, từ này hàm ý một sự dịch chuyển theo đường thẳng từ A đến B, và trong trường hợp của tôi là từ nữ sang nam. Nhưng đó chưa bao giờ là mục tiêu của tôi. Thay vào đó, tôi chọn tiến từng bước một, chậm rãi và độc lập - lựa chọn cách xưng hô tôi cảm thấy phù hợp, một cơ thể khiến tôi thoải mái, và sau rốt là hormones nhằm giúp tôi dễ chịu hơn. Tôi không đặt cho mình một viễn cảnh phía cuối con đường, mà chọn một tâm thế trong đó mỗi hành động đem đến hạnh phúc sẽ cổ vũ cho bước đi tiếp theo của chính mình. Thay vì cố gắng đi tìm một cảm giác vẹn tròn mơ hồ không thể nắm bắt, tôi bình thản để mọi chuyện diễn ra theo cách tự nhiên của nó.
Gần đây, tôi xem lại một đoạn phim quay lại cảnh tôi tự tiêm cho mình mũi testosterone đầu tiên vào một ngày mùa hè. Bạn gái cũ là người đã đi cùng tôi tới phòng khám bác sĩ, cô cũng là người đã ghi lại đoạn video. Khi y tá đưa cho tôi ống tiêm đầy thuốc, người tôi run bắn. Mắt tôi đanh lên, cảm tưởng như đang đứng trước một sứ mạng to lớn. Tôi cầm ống tiêm như thể sắp phóng lao vào bắp đùi mình. Sau đó, tôi làm thật. Khi hormone từ từ đi vào cơ thể dưới lực đẩy của pit-tông, tôi hắt ra một hơi thở nghe thành tiếng, sâu và chậm rãi. Xong xuôi, vị y tá đó băng lại vết tiêm cho tôi và rời phòng. Cánh cửa vừa sập lại, tôi lập tức nhảy khỏi chiếc băng ca và hét lớn: “Mình làm được rồi!” Mắt tôi căng ra vì không thể tin được, rồi một nụ cười dần hiện ra từ khóe miệng. Tôi xoay hông, lắc mông và bắt đầu thực hiện những điệu nhảy mà thường ngày sẽ chẳng bao giờ tôi có thể nghĩ ra. Đến giờ tôi vẫn hay xem lại đoạn phim đó để nhớ lại khoảnh khắc bất ngờ ấy.
Toàn bộ video dài không quá 2 phút, nhưng đoạn phim ngắn đó thực sự thâu tóm được toàn bộ hành trình xúc cảm của tôi trong quá trình chuyển đổi: từ cơn bức bối tinh thần đến niềm hạnh phúc vỡ òa. Cũng có lúc, những biến chuyển không thể nhìn thấy rõ. Đôi khi cảm giác lẫn lộn của nỗi sợ hãi và hưng phấn hòa làm một, gần như tương tự nhau. Từng có quãng thời gian, mỗi ngày trôi qua với tôi là một một hành trình gay cấn với những thử thách mới và bất trắc chờ đợi ở phía trước.
Từ trải nghiệm cá nhân, tôi biết con đường mà người chuyển giới hay một người không khớp với giới tính sinh học của họ (gender-nonconfirming) phải đi là vô cùng khó khăn bởi sự phản đối đến từ bạn bè, gia đình mình, những chướng ngại không mấy dễ chịu đến từ hệ thống y tế, bên cạnh đó cơ hội nghề nghiệp và khả năng thăng tiến trong sự nghiệp luôn bị đe dọa bất cứ lúc nào. Dẫu vậy, đổi lại những gì họ nhận được là vô giá: sự bình thản trong nội tâm, thân thể thư thái, cùng những cơ hội khả tri có thể thay đổi mọi thứ theo chiều hướng tốt hơn kể cả về chất và lượng trong mọi khoảnh khắc sống.
Quay trở lại buổi đầu trong giai đoạn chuyển đổi của mình, tôi đã dành nhiều đêm trắng chỉ để xem các video trên YouTube, lang thang trên mạng đọc bài viết từ các blog hay nghiền ngẫm chồng sách khoa học về Giới tính chất đống ở đầu giường. Hiểu được các khía cạnh đa diện trong nhận dạng của những người chuyển giới đã mở ra một chân trời vô số khả năng dành cho tôi. Tôi sử dụng ngôn ngữ và chính trải nghiệm của họ như một cách để giúp mình suy tưởng về sự tồn tại của cá nhân - quá trình trầm tư mặc tưởng đó tựa quả cầu disco ở sàn nhảy, vẻ lấp lánh từ các mảnh gương nhỏ được dát trên nó phán chiếu từng phần con người bên trong mình mà tôi đang tìm kiếm.
Tôi thích đọc những câu chuyện như thế. Chúng không chỉ mang đến thông tin thực tiễn mà còn cổ vũ hành động và mời gọi tôi đến với cộng đồng. Nhưng như thế không có nghĩa chỉ có những cảm khái dễ chịu. Những câu chuyện đó còn khởi lên trong tôi nhiều băn khoăn, day dứt về bản thể, một tương lai không mấy tươi sáng hiển hiện trước mắt và khiến tôi tự vấn mình về sự xác tín của những trải nghiệm giới đã từng trải qua khác với những gì đã đọc và được nghe kể về. Nhưng rồi, từ từ tôi khám phá ra rằng thực ra không hề tồn tại một tự thuật duy nhất.
Xuyên suốt cuộc tự vấn chính mình, tôi đã vật lộn với nỗi băn khoăn rằng vì sao từ trước đến nay tôi chưa bao giờ nhận ra mình là một người chuyển giới - thành tố vốn được xem là cốt lõi cho mọi tự thuật của rất nhiều người chuyển giới. Tôi đi qua thời con gái mà không cảm thấy bất cứ đè nén hay áp chế nào của gã trai bên trong mình. Tôi thoải mái nhập vào hội con gái, vô tư lự bên cạnh đám con trai. Nhớ lại thời đó, tôi không thấy mình có mong muốn hay khao khát làm một đứa con trai. Ngay cả bây giờ, tôi cũng không có cảm giác như một người đàn ông. Thay vào đó, hiện tại tôi thấy an nhiên và thanh thản với chính mình, hiện diện và đồng điệu với những người xung quanh.
Tôi thường gộp những biến chuyển về mặt cảm xúc, thể chất, tâm lý và giao tiếp xã hội đến từ thay đổi về diện mạo của mình chung trong một từ ngắn gọn là “Chuyển đổi”. Dẫu vậy, từ này hàm ý một sự dịch chuyển theo đường thẳng từ A đến B, và trong trường hợp của tôi là từ nữ sang nam. Nhưng đó chưa bao giờ là mục tiêu của tôi. Thay vào đó, tôi chọn tiến từng bước một, chậm rãi và độc lập - lựa chọn cách xưng hô tôi cảm thấy phù hợp, một cơ thể khiến tôi thoải mái, và sau rốt là hormones nhằm giúp tôi dễ chịu hơn. Tôi không đặt cho mình một viễn cảnh phía cuối con đường, mà chọn một tâm thế trong đó mỗi hành động đem đến hạnh phúc sẽ cổ vũ cho bước đi tiếp theo của chính mình. Thay vì cố gắng đi tìm một cảm giác vẹn tròn mơ hồ không thể nắm bắt, tôi bình thản để mọi chuyện diễn ra theo cách tự nhiên của nó.
Gần đây, tôi xem lại một đoạn phim quay lại cảnh tôi tự tiêm cho mình mũi testosterone đầu tiên vào một ngày mùa hè. Bạn gái cũ là người đã đi cùng tôi tới phòng khám bác sĩ, cô cũng là người đã ghi lại đoạn video. Khi y tá đưa cho tôi ống tiêm đầy thuốc, người tôi run bắn. Mắt tôi đanh lên, cảm tưởng như đang đứng trước một sứ mạng to lớn. Tôi cầm ống tiêm như thể sắp phóng lao vào bắp đùi mình. Sau đó, tôi làm thật. Khi hormone từ từ đi vào cơ thể dưới lực đẩy của pit-tông, tôi hắt ra một hơi thở nghe thành tiếng, sâu và chậm rãi. Xong xuôi, vị y tá đó băng lại vết tiêm cho tôi và rời phòng. Cánh cửa vừa sập lại, tôi lập tức nhảy khỏi chiếc băng ca và hét lớn: “Mình làm được rồi!” Mắt tôi căng ra vì không thể tin được, rồi một nụ cười dần hiện ra từ khóe miệng. Tôi xoay hông, lắc mông và bắt đầu thực hiện những điệu nhảy mà thường ngày sẽ chẳng bao giờ tôi có thể nghĩ ra. Đến giờ tôi vẫn hay xem lại đoạn phim đó để nhớ lại khoảnh khắc bất ngờ ấy.
Toàn bộ video dài không quá 2 phút, nhưng đoạn phim ngắn đó thực sự thâu tóm được toàn bộ hành trình xúc cảm của tôi trong quá trình chuyển đổi: từ cơn bức bối tinh thần đến niềm hạnh phúc vỡ òa. Cũng có lúc, những biến chuyển không thể nhìn thấy rõ. Đôi khi cảm giác lẫn lộn của nỗi sợ hãi và hưng phấn hòa làm một, gần như tương tự nhau. Từng có quãng thời gian, mỗi ngày trôi qua với tôi là một một hành trình gay cấn với những thử thách mới và bất trắc chờ đợi ở phía trước.
Hiểu được các khía cạnh đa diện trong nhận dạng của những người chuyển giới đã mở ra một chân trời vô số khả năng dành cho tôi
Thay đổi luôn kéo theo những trải nghiệm mới. Lần đầu tiên mua đồ lót nam giới. Lần đầu các bạn tôi hát “Chúc mừng sinh nhật Nick thân yêu”. Lần đầu người tình vòng tay ôm lấy vòm ngực phẳng của tôi. Lần đầu sử dụng phòng thay đồ nam ở phòng gym. Lần đầu tôi xác tín bản dạng của mình và nói “Con là một người chuyển giới”, đó hóa ra cũng là lần cuối tôi nói chuyện với cha mình trong nhiều năm.
Nhưng khoảnh khắc hân hoan cũng đi kèm những phút giây rắc rối. Bạn bè vẫn hay quên xưng hô phù hợp và gắn nhãn tôi trên Facebook vào những tấm ảnh cũ mèm thuở tôi còn trong đội thể thao nữ của trường. Người yêu trước đây trả lời lại tin nhắn “Xin chào” của tôi như mội người lạ mặt cô ấy chưa từng quen. Và trong buổi hẹn hò đầu tiên ở nhà hàng, chào đón tôi lúc đó với một bụng đầy nước là nhà vệ sinh nam chỉ có bồn tiểu đứng.
Tôi biết nhiều bạn chuyển giới luôn mong quá trình chuyển đổi sớm kết thúc, để những phiền toái từ cảm giác bức bối bản thể tan biến đi và phản chiếu của họ trên gương khớp với hình dung cá nhân. Với riêng mình, tôi luôn trân quý mọi khoảnh khắc trong giai đoạn đỉnh điểm của thay đổi này, dù rằng chúng đem lại cảm giác khích lệ hay ngượng ngùng. Ở đó tôi là chứng nhân, đồng thời vừa là người tham dự. Tôi là một thiếu niên đang tìm lối đi trong mê cung của những đổi thay dậy thì, nhưng cũng vừa là bậc cha mẹ xúc động trước vẻ đẹp và sự non nớt, mỏng manh nơi đứa con đang đổi thay của mình.
Ngỡ như những thay đổi là không bao giờ dứt, thế rồi giai đoạn đỉnh điểm trong quá trình chuyển đổi cũng qua đi. Giờ đây nó lui về một vị trí nhỏ hơn trong cuộc sống đa chiều của tôi. Lần giở lại quãng thời gian này nhắc tôi nhớ rằng mỗi người chúng ta lẫn cuộc sống xung quanh đều thay đổi, ít hay nhiều. Chúng ta dịch chuyển qua các công việc khác nhau, các mỗi quan hệ, hoàn cảnh sống khác và cơ thể cũng ngày một lão hóa theo thời gian. Chúng ta cũng chuyển đổi trong phong cách ăn mặc, thói quen ăn uống, những cung đường đi dạo, thói quen cùng các sở thích. Xung quanh ta, bốn mùa đến rồi đi, trăng khuyết rồi lại tròn, bình minh nối tiếp hoàng hôn. Chúng ta có thể thúc đẩy bản thân trở nên mạnh mẽ hơn để vượt qua những giai đoạn không mong muốn, trong niềm hi vọng sẽ tới đích một nơi mà mọi chuyện được cho rằng sẽ dễ dàng hơn. Hoặc thay vào đó, đôi khi ta có thể lấy chính sự không chắc chắn làm điểm tựa để du hành vào một chuyến phiêu lưu của những đổi thay chưa biết trước.
Đôi khi tôi mong tất cả mọi người đều nhận được món quà mà chúng ta - những người chuyển giới - gọi là “bước chuyển mình của tôi”, một cơ hội để trải qua sự thay đổi lớn đến nỗi không cần lấy kết quả làm giá trị đánh giá. Chuyển đổi giúp tôi tìm về quá trình tự vấn nội tâm và giác ngộ bản thể, vinh danh sự thật ngự trị trong mình và phóng chiếu những nỗi sợ tiềm ẩn để có thể vượt qua chúng. Những thử thách dọc hành trình đó củng cố trong tôi lòng trắc ẩn, bởi chỉ bằng cách nếm trải đau khổ của chính mình thì ta mới thực sự cảm khái và xúc động trước đau khổ của những người xung quanh. Ghi nhận tất cả mọi cảm xúc, kể cả nỗi đau, là cách để niềm vui tìm đến. Niềm hân hoan này là điều tôi cảm nhận và tìm kiếm, ghi nhớ và chờ đợi mỗi khi một người bạn chuyển giới chia sẻ câu chuyện của họ.
Tôi gọi đó là cảm giác hạnh phúc khi sự tồn tại của chúng ta được thế giới nhìn thấy.
Nhưng khoảnh khắc hân hoan cũng đi kèm những phút giây rắc rối. Bạn bè vẫn hay quên xưng hô phù hợp và gắn nhãn tôi trên Facebook vào những tấm ảnh cũ mèm thuở tôi còn trong đội thể thao nữ của trường. Người yêu trước đây trả lời lại tin nhắn “Xin chào” của tôi như mội người lạ mặt cô ấy chưa từng quen. Và trong buổi hẹn hò đầu tiên ở nhà hàng, chào đón tôi lúc đó với một bụng đầy nước là nhà vệ sinh nam chỉ có bồn tiểu đứng.
Tôi biết nhiều bạn chuyển giới luôn mong quá trình chuyển đổi sớm kết thúc, để những phiền toái từ cảm giác bức bối bản thể tan biến đi và phản chiếu của họ trên gương khớp với hình dung cá nhân. Với riêng mình, tôi luôn trân quý mọi khoảnh khắc trong giai đoạn đỉnh điểm của thay đổi này, dù rằng chúng đem lại cảm giác khích lệ hay ngượng ngùng. Ở đó tôi là chứng nhân, đồng thời vừa là người tham dự. Tôi là một thiếu niên đang tìm lối đi trong mê cung của những đổi thay dậy thì, nhưng cũng vừa là bậc cha mẹ xúc động trước vẻ đẹp và sự non nớt, mỏng manh nơi đứa con đang đổi thay của mình.
Ngỡ như những thay đổi là không bao giờ dứt, thế rồi giai đoạn đỉnh điểm trong quá trình chuyển đổi cũng qua đi. Giờ đây nó lui về một vị trí nhỏ hơn trong cuộc sống đa chiều của tôi. Lần giở lại quãng thời gian này nhắc tôi nhớ rằng mỗi người chúng ta lẫn cuộc sống xung quanh đều thay đổi, ít hay nhiều. Chúng ta dịch chuyển qua các công việc khác nhau, các mỗi quan hệ, hoàn cảnh sống khác và cơ thể cũng ngày một lão hóa theo thời gian. Chúng ta cũng chuyển đổi trong phong cách ăn mặc, thói quen ăn uống, những cung đường đi dạo, thói quen cùng các sở thích. Xung quanh ta, bốn mùa đến rồi đi, trăng khuyết rồi lại tròn, bình minh nối tiếp hoàng hôn. Chúng ta có thể thúc đẩy bản thân trở nên mạnh mẽ hơn để vượt qua những giai đoạn không mong muốn, trong niềm hi vọng sẽ tới đích một nơi mà mọi chuyện được cho rằng sẽ dễ dàng hơn. Hoặc thay vào đó, đôi khi ta có thể lấy chính sự không chắc chắn làm điểm tựa để du hành vào một chuyến phiêu lưu của những đổi thay chưa biết trước.
Đôi khi tôi mong tất cả mọi người đều nhận được món quà mà chúng ta - những người chuyển giới - gọi là “bước chuyển mình của tôi”, một cơ hội để trải qua sự thay đổi lớn đến nỗi không cần lấy kết quả làm giá trị đánh giá. Chuyển đổi giúp tôi tìm về quá trình tự vấn nội tâm và giác ngộ bản thể, vinh danh sự thật ngự trị trong mình và phóng chiếu những nỗi sợ tiềm ẩn để có thể vượt qua chúng. Những thử thách dọc hành trình đó củng cố trong tôi lòng trắc ẩn, bởi chỉ bằng cách nếm trải đau khổ của chính mình thì ta mới thực sự cảm khái và xúc động trước đau khổ của những người xung quanh. Ghi nhận tất cả mọi cảm xúc, kể cả nỗi đau, là cách để niềm vui tìm đến. Niềm hân hoan này là điều tôi cảm nhận và tìm kiếm, ghi nhớ và chờ đợi mỗi khi một người bạn chuyển giới chia sẻ câu chuyện của họ.
Tôi gọi đó là cảm giác hạnh phúc khi sự tồn tại của chúng ta được thế giới nhìn thấy.
Trích lược được rút ra từ quyển Finding Masculinity: Female to Male Transition in Adulthood (tạm dịch “Hành trình kiếm tìm Nam tính”: Giai đoạn chuyển đổi từ nữ sang nam ở tuổi trưởng thành) của Nick Krieger.
*****
Nguồn bài viết & ảnh: http://www.advocate.com/politics/transgender/2015/06/09/excerpt-there-no-one-single-transgender-narrative
*****
Nguồn bài viết & ảnh: http://www.advocate.com/politics/transgender/2015/06/09/excerpt-there-no-one-single-transgender-narrative