Hồ Ni -- Liệu pháp thay thế hormone ở người chuyển giới nữ tiêu biểu gồm có: estrogen, thuốc ức chế testosterone, đôi khi có thêm progestagen.
Rất nhiều loại thuốc có thể được sử dụng để thay đổi nồng độ các hormone giới tính trong cơ thể bạn. Một số thuốc tác động lên não tại vùng chi phối sự sản xuất hormone giới tính, một số khác tác động lên tinh hoàn (nơi sản xuất testosterone), và một số thuốc tác động trực tiếp lên các tế bào trong cơ thể bạn chịu ảnh hưởng của các hormone này. Một số trong các thuốc này bản thân chúng là hormone, số còn lại là các hóa chất khác.
Liệu pháp thay thế hormone dùng ở người chuyển giới nữ tiêu biểu bao gồm: (i) estrogen, (ii) thuốc ức chế testosterone, hoặc kết hợp cả hai. Đôi khi có thêm cả progestagen.
Liệu pháp thay thế hormone dùng ở người chuyển giới nữ tiêu biểu bao gồm: (i) estrogen, (ii) thuốc ức chế testosterone, hoặc kết hợp cả hai. Đôi khi có thêm cả progestagen.
1. Estrogen
Estrogen là hormone chính chịu trách nhiệm thúc đẩy các đặc điểm sinh học nữ. Nó tác động trực tiếp lên các mô trong cơ thể bạn (VD: phát triển ngực) và gián tiếp ức chế testosterone.
Estrogen có thể được dùng bằng nhiều đường khác nhau:
- Thuốc viên
- Miếng dán hay thuốc bôi
- Tiêm
Estrogen là hormone chính chịu trách nhiệm thúc đẩy các đặc điểm sinh học nữ. Nó tác động trực tiếp lên các mô trong cơ thể bạn (VD: phát triển ngực) và gián tiếp ức chế testosterone.
Estrogen có thể được dùng bằng nhiều đường khác nhau:
- Thuốc viên
- Miếng dán hay thuốc bôi
- Tiêm
Vì nhiều lý do chưa biết, estrogen dường như ít gây cục máu đông hơn khi được dùng qua da so với thuốc viên hay đường tiêm. Vì lý do này, estrogen dùng qua da thường được khuyến cáo cho những người trên 40 tuổi, hút thuốc, hay có nguy cơ bị cục máu đông.
Estrogen dùng qua da còn ít làm tăng triglycerides (một loại mỡ máu) hơn so với đường uống/tiêm, nên được khuyến cáo nếu bạn có nguy cơ tim mạch hay đột quỵ.
Có nhiều công thức hóa học của estrogen. Thường 17-beta-estradiol (miếng dán: các nhãn thuốc Estradot, Estraderm, Oesclim; dạng viên: nhãn thuốc Estrace) được dùng vì ít có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe nhất. Estrogen tổng hợp (VD: nhãn thuốc Premarin) và ethinyl estradiol không được khuyến cáo vì các nghiên cứu trên phụ nữ không chuyển giới cho thấy chúng làm tăng rủi ro sức khỏe.
Estrogen dùng qua da còn ít làm tăng triglycerides (một loại mỡ máu) hơn so với đường uống/tiêm, nên được khuyến cáo nếu bạn có nguy cơ tim mạch hay đột quỵ.
Có nhiều công thức hóa học của estrogen. Thường 17-beta-estradiol (miếng dán: các nhãn thuốc Estradot, Estraderm, Oesclim; dạng viên: nhãn thuốc Estrace) được dùng vì ít có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe nhất. Estrogen tổng hợp (VD: nhãn thuốc Premarin) và ethinyl estradiol không được khuyến cáo vì các nghiên cứu trên phụ nữ không chuyển giới cho thấy chúng làm tăng rủi ro sức khỏe.
2. Kháng androgen
Các thuốc kháng androgens hoạt động bằng cách chặn đứng tác dụng của testosterone. Điều này làm giảm các đặc tính sinh học nam và có tác dụng nữ hóa nhẹ. Chẳng hạn như, nó giúp làm chậm xu hướng hói đầu theo kiểu nam, làm chậm mọc râu, và làm mất sự cương vào buổi sáng. Có nhiều loại kháng androgens. Loại tiêu biểu được kê đơn cho người chuyển giới nữ là spironolactone (nhãn thuốc: Aldactone) và finasteride (nhãn thuốc: Proscar). Cyproterone (nhãn thuốc: Androcur) có thể được dùng, nhưng có nguy cơ gây trầm cảm và tăng men gan, nên spironolactone vẫn được ưu tiên hơn.
Thuốc kháng androgens thường được kê đơn kèm theo estrogen, vì hai loại thuốc này có tác dụng hỗ trợ lẫn nhau. Dùng kháng androgens giúp bạn giảm bớt lượng estrogen cần hấp thụ nhưng vẫn đạt được cùng một hiệu quả, nhờ đó làm giảm nguy cơ đến sức khỏe khi dùng estrogen liều cao.
Kháng androgens có thể được dùng đơn lẻ (không cần đi kèm với estrogen) cho người muốn làm giảm sự nam tính để có ngoại hình trung tính, do tác dụng nữ hóa của nó nhẹ hơn estrogen.
Các thuốc kháng androgens hoạt động bằng cách chặn đứng tác dụng của testosterone. Điều này làm giảm các đặc tính sinh học nam và có tác dụng nữ hóa nhẹ. Chẳng hạn như, nó giúp làm chậm xu hướng hói đầu theo kiểu nam, làm chậm mọc râu, và làm mất sự cương vào buổi sáng. Có nhiều loại kháng androgens. Loại tiêu biểu được kê đơn cho người chuyển giới nữ là spironolactone (nhãn thuốc: Aldactone) và finasteride (nhãn thuốc: Proscar). Cyproterone (nhãn thuốc: Androcur) có thể được dùng, nhưng có nguy cơ gây trầm cảm và tăng men gan, nên spironolactone vẫn được ưu tiên hơn.
Thuốc kháng androgens thường được kê đơn kèm theo estrogen, vì hai loại thuốc này có tác dụng hỗ trợ lẫn nhau. Dùng kháng androgens giúp bạn giảm bớt lượng estrogen cần hấp thụ nhưng vẫn đạt được cùng một hiệu quả, nhờ đó làm giảm nguy cơ đến sức khỏe khi dùng estrogen liều cao.
Kháng androgens có thể được dùng đơn lẻ (không cần đi kèm với estrogen) cho người muốn làm giảm sự nam tính để có ngoại hình trung tính, do tác dụng nữ hóa của nó nhẹ hơn estrogen.
3. Progestagen
Có những ý kiến trái chiều về việc sử dụng progestagens (VD: nhãn thuốc Prometrium, Provera) ở người chuyển giới nữ. Đa phần các chương trình sức khỏe chuyển giới trên thế giới không khuyên dùng progestagens vì thiếu bằng chứng cho thấy chúng cần thiết cho quá trình nữ hóa. Bên cạnh đó, đã có những tác dụng phụ được ghi nhận bao gồm trầm cảm, tăng cân và thay đổi mỡ máu ở người sử dụng chúng. Tuy nhiên, vẫn có các bác sĩ kê toa progestogens nhằm:
- Hỗ trợ estrogen nếu estrogen không hoạt động dù đã dùng liều tối đa
- Thay thế estrogen nếu lo lắng về tác dụng phụ và nguy cơ sức khỏe của estrogen.
- Vì họ tin rằng progestagen giúp phát triển núm vú.
Cũng như với estrogen và kháng androgens, việc cân bằng giữa các nguy cơ có thể có và lợi ích của progestagens là sự quyết định giữa bạn và bác sĩ của bạn.
Có những ý kiến trái chiều về việc sử dụng progestagens (VD: nhãn thuốc Prometrium, Provera) ở người chuyển giới nữ. Đa phần các chương trình sức khỏe chuyển giới trên thế giới không khuyên dùng progestagens vì thiếu bằng chứng cho thấy chúng cần thiết cho quá trình nữ hóa. Bên cạnh đó, đã có những tác dụng phụ được ghi nhận bao gồm trầm cảm, tăng cân và thay đổi mỡ máu ở người sử dụng chúng. Tuy nhiên, vẫn có các bác sĩ kê toa progestogens nhằm:
- Hỗ trợ estrogen nếu estrogen không hoạt động dù đã dùng liều tối đa
- Thay thế estrogen nếu lo lắng về tác dụng phụ và nguy cơ sức khỏe của estrogen.
- Vì họ tin rằng progestagen giúp phát triển núm vú.
Cũng như với estrogen và kháng androgens, việc cân bằng giữa các nguy cơ có thể có và lợi ích của progestagens là sự quyết định giữa bạn và bác sĩ của bạn.